Helmond

Goed luisteren en betrokkenheid
Al een aantal jaren wordt de mening van de Helmonders gepeild over allerlei zaken waaronder ook inspraak. Dat gebeurt in de zogeheten inwonersenquête. Luistert het gemeentebestuur naar de burgers? Worden inwoners betrokken bij belangrijke ontwikkelingen? Wat vindt u van de inspraak bij belangrijke plannen? Er wordt gevraagd om rapportcijfers te geven. De score is bepaald niet hoog. Het zijn vijfjes en zesjes.

“Ze doen toch wat ze willen” zeggen mensen als ze ondervinden dat de gemeente niet goed luistert. Mensen raken daardoor teleurgesteld en hun betrokkenheid neemt af. Dat is een slechte zaak. Democratie staat of valt met betrokken burgers.

Teleurstellingen kunnen worden voorkomen om te beginnen door geen loze beloften te doen, door niet méér te beloven dan kan worden waargemaakt. Daarnaast dient meer gebruik te worden gemaakt van de bereidheid van de burgers om mee te denken over zaken die spelen in hun omgeving.

Iedereen begrijpt dat ‘goed luisteren’ iets anders is dan ‘naar iemands pijpen dansen’. Partijen en raadsleden blijven een eigen verantwoordelijkheid houden om op basis van argumenten te wikken en wegen en dan een beslissing te nemen.

Helmond heeft een netwerk van wijkorganen. In twaalf wijken functioneert een klankbordgroep, een overlegplatform tussen gemeente en wijk. Dat moet behouden blijven. Dit overlegnetwerk is, naast andere vormen van overleg, een goede basis om kwesties te bespreken die dicht bij de mensen spelen.

Openbaarheid
Openbaarheid moet de norm zijn in het openbaar bestuur, want de burger moet kunnen zien en begrijpen waar het bestuur mee bezig is. Geheimzinnigheid en achterkamertjespolitiek passen daar niet bij. Vertrouwelijkheid is daarom per definitie een uitzondering. Het kan aan de orde zijn als het gaat om privé aangelegenheden of als (vroegtijdige) publiciteit leidt tot (financiële) schade voor de gemeenschap.

Integriteit
Mensen hebben recht op een integere (eerlijke) gemeente. Hiervoor bestaan regels voor ambtenaren, raadsleden en leden van het college van burgemeester en wethouders (gedragscode, Ambtenarenwet) waar strikt de hand aan gehouden moet worden.

De bestaande regels verbieden niet alles. De gedragscode staat raadsleden bijvoorbeeld toe om geschenken aan te nemen ter waarde van maximaal 50 euro. Maar volgens ons is het beter om niets aan te nemen, behalve een uitgestoken hand (dus ook geen gratis zitplaatsen voor een wedstrijd van Helmond Sport).

Publiek private samenwerking
Publiek private samenwerking (pps-constructie) houdt in dat een bedrijf al in een erg vroeg stadium betrokken wordt bij de ontwikkeling van een plan. Een bedrijf kan dat bedingen als het een machtspositie heeft (bijvoorbeeld de grond bezit) en de gemeente geen geld kan of wil gebruiken om het bedrijf uit te kopen. Het gebeurt ook dat de gemeente er zelf voor kiest om bedrijven vroeg bij de realisering van een plan te betrekken. Maar dat betekent wel dat het bedrijfsbelang een stempel op het plan drukt. Publiek en privaat belang raken verstrengeld. De gemeenteraad is niet meer vrij om wat zij ziet als het publiek belang voorop te stellen. Kortom, lokale democratie en publiek private samenwerking gaan niet goed samen. Daarom zijn wij erg terughoudend om een pps-constructie aan te gaan. Het moet per geval kritisch gewikt en gewogen worden.

Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (regioraad)
Onze regio heeft een extra bestuurslaag tussen gemeenten en provincie: het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE). Er zijn twee problemen met dit orgaan. Ten eerste het democratische tekort: het is niet rechtstreeks door de bevolking gekozen. Ten twee is het een extra - vierde - bestuurslaag. Wij vinden drie bestuurslagen (lokaal, provinciaal en landelijk) voldoende. Over het democratische tekort is uitgebreid gedebatteerd en dat heeft een tussenoplossing opgeleverd. Belangrijk zaken dienen voorgelegd te worden aan de gemeenteraden van de betrokken eenentwintig gemeenten. Het blijft vanuit democratisch oogpunt echter een halfbakken aanpak. Ons voorstel is: kleinere provincies in de plaats van samenwerkingsverbanden zoals het SRE.

De buurt, de schaal van de toekomst
De schaalvergroting is doorgeschoten. Te omvangrijke onderwijsinstellingen, te grootschalige zorginstellingen en verpleeghuizen, te grote corporaties. De top vervreemdt van de werkvloer, er ontstaan allerlei tussenlagen. Schaalvergroting bevordert de anonimiteit. Wij plaatsen hier tegenover de schaal van de buurt. De menselijke maat moet terug. Kleinschalige voorzieningen, zoals de huisarts, tandarts en de politie, horen in de buurt, dicht bij de mensen. Ook mogen wat ons betreft meer winkels zich vestigen in de wijken, zoals een bakker, kapsalon en een supermarkt. Meer levendige buurten betekent meer betrokkenheid. Betrokken mensen zijn hard nodig in onze democratie.

Geforceerde groei van de stad is ook een vorm van schaalvergroting. Mede daarom wijzen wij dat af. Van ons hoeft Helmond niet per se een stad te worden met 100.000 inwoners of meer.