Helmond

Dit zijn de laatste algemene beschouwingen van deze raadsperiode. Een goede gelegenheid om eens wat verder terug te blikken én vooruit te kijken dan gebruikelijk. Twee onderwerpen springen er uit: het volkshuisvestingsbeleid en wat daarmee samen hangt en het centrumbeleid. De SP is het wat betreft deze twee onderwerpen hartgrondig oneens met het huidig beleid. Reden waarom we er geen verantwoordelijkheid voor nemen.

VOLKSHUISVESTING
Het is gebruikelijk dat na de verkiezingen de partijen die elkaar vinden om het gemeentebestuur te vormen, in een collegeprogramma hun beleid voor de komende vier jaren vastleggen. Wie het programma van het huidige PvdA/CDA/VVD-college erop na leest vindt onder het kopje "volkshuisvesting" fraaie teksten. Bijvoorbeeld de volgende zin: "Een sociaal huurbeleid is vereist om ook minder draagkrachtigen in het genot van een goede en betaalbare woning te kunnen stellen."

Maar wat is de praktijk nu bijna vier jaar later? Die is dat het aantal ingeschreven woningzoekenden het ongekend hoge aantal van vijfduizend heeft bereikt. Die is dat de corporaties het ene na het andere noodsignaal afgeven om vervolgens door de wethouder van Volkshuisvesting te worden weggezet als een klein kind. Ziet u vijfduizend daklozen met plastic tasjes door de stad lopen? Aldus de wel héél laconieke reactie van de wethouder.

Het ziet er naar uit dat dit niet zomaar een ongelukkige uitspraak was. Nee, de wethouder vindt dit écht. Immers een half jaar eerder ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van corporatie Woonpartners zei hij iets soortgelijks. Hij zei toen (het aantal woningzoekenden was nog lager): "Vierduizend woningzoekenden maken mij niet gek."

Inmiddels bereiken ons signalen dat de wethouder af wil van het huidige registratie- en verdeelsysteem van woningzoekenden. Hij zou een systeem willen waarbij de individuele huurder veel meer zelf op pad moet. De individuele huurder moet dan met het insturen van een bon reageren op het woningaanbod van de corporaties dat zij regelmatig publiceren in een weekblad of apart uit te geven woonkrant. Is dit juist? Graag een reactie hierop. Graag ook een reactie op onze bedenking dat dit idee lijkt ingegeven door de wens om af te komen van de woningzoekenden als groep en daarmee van de steeds oplaaiende 'vervelende' discussie met de politiek en de corporaties.

De gangbare verklaring voor het enorm aantal gestegen woningzoekenden is dat de koopwoning voor grote groepen mensen te duur is geworden. Daardoor zit er weinig anders op dan een beroep te doen op de huurmarkt. Deelt het college deze verklaring?

De vraag is nu: wat moet hierop het antwoord zijn? Volgens de SP is het nodig om het volkshuisvestingsbeleid een forse sociale correctie te geven. Dat wil zeggen: minder koopwoningen, méér betaalbare huurwoningen. Immers hoe denkt het college dat de corporaties anders nog hun kerntaak kunnen uitvoeren? Een kerntaak waar het college in haar eigen collegeprogramma nog affiniteit mee uitspreekt zoals hiervoor aangegeven. Graag een reactie.

Strikt genomen is hiermee niets nieuws betoogd. Al geruime tijd worden noodsignalen uitgezonden maar net als de wethouder Volkshuisvesting lijkt ook de rest van het college hiervoor de ogen te willen sluiten. Belangrijke bouwlocaties worden bestemd voor dure woningbouw door projectontwikkelaars. Maar aantrekkelijke locaties voor de corporaties om te bouwen komen niet los, evenmin als compensatielocaties in verband met de herstructurering, en de bouw van op zich al te weinig huurwoningen blijft ook nog eens achter bij de taakstelling. Voeg daaraan toe de weinig vertrouwen wekkende reactie van de wethouder op de genoemde noodsignalen en het beeld is compleet.

Een plek waar sociale woningbouw gerealiseerd kan worden is het Hatematerrein. Wij hebben vernomen dat de gemeente op een bijeenkomst met bewoners van de St Annaparochie zou hebben gezegd dat nu inderdaad te willen nastreven. Kan de wethouder dat bevestigen?

Wij willen in dit verband wijzen op het communicatie-verslag dat woonmaatschappij Helmond-West ons heeft toegezonden. Wij lezen daarin ondermeer het volgende over de St Anna-parochie: "Veel huurders uit de buurt blijven bang voor gevolgen die bebouwing van het Hatematerrein voor hen zal hebben, men blijft, gezien de ervaringen in het verleden, wantrouwend als het gaat om de bedoelingen van de gemeente als het gaat om de leefbaarheid van de Annawijk te vergroten." De boodschap is duidelijk: zorgvuldig opereren is geboden, voorkomen moet worden dat mensen in het nauw raken door ongrijpbare 'hogere belangen' mede als gevolg van ingewikkelde afspraken met bedrijven. De gang van zaken rond voetbalclub Klein Arsenal spreekt wat dat betreft boekdelen.

Overigens is in de afspraken met contractpartner Van Wijnen vastgelegd dat op 1 augustus dit jaar het masterplan voor het Hatematerrein gereed is. Kennelijk heeft men die datum niet kunnen halen. Wil dat zeggen dat er bepaalde complicaties zijn?

Het enorm hoog opgelopen aantal woningzoekenden is een probleem dat op zichzelf oplossing behoeft, maar dat daarnaast ook nog niet onbelangrijke andere problemen veroorzaakt. Zoals: vanwege de verstopte woningmarkt kunnen mensen niet worden geherhuisvest en daardoor ligt de herstructurering van de binnenstad nagenoeg stil. Hoe men ook over de herstructurering denkt, feit is dat bewoners daardoor jarenlang in onzekerheid zitten. Immers velen hebben al lang geleden een brief in de bus gehad dat hun huis op de nominatie staat om gesloopt te worden. En nu is het maar afwachten op wat komen gaat.

In de overeenkomst met Woonpartners is het streven vastgelegd om in 1999 het wijkontwikkelingsplan te presenteren. We zijn inmiddels twee jaar verder en nu dan eindelijk in afwachting van de presentatie van het eerste concept.

Ondertussen hebben velen zich het hoofd gebroken voor een verklaring van deze gang van zaken. Het curieuze is immers dat het gemeentelijk beleid zèlf (het niet loskomen van compensatielocaties bijvoorbeeld) een voortvarende aanpak blokkeert. En dat terwijl de herstructurering een speerpunt is van nota bene datzelfde gemeentelijk beleid.

Volgens ons is de belangrijkste verklaring voor deze paradox de weigerachtige opstelling van het college om het volkshuisvestingsbeleid serieus in sociale zin bij te stellen. Er is voor gekozen om maximaal mee te surfen op de economische hoogconjunctuur met prestigieuze dure nieuwbouw en navenante beeldvorming naar buiten. Dat daarbij de sociale kant van het verhaal in de knel komt wordt kennelijk voor lief genomen.

Maar er wordt toch ook sociale woningbouw gerealiseerd op Brandevoort door corporatie de Houtse? Welnu, de huren die uit de bus komen bedragen rond de 1000 gulden. En om deze (sociale?) huren te kunnen halen moet de corporatie er handenvol geld bij leggen. Zoveel zelfs dat het maar de vraag is of de corporatie dat financieel kan volhouden. Graag een reactie van de wethouder op dit punt.

Ook horen wij graag hoe het ervoor staat met de afspraak dat vijftig procent van de Brandevoortse woningen aan Helmonders wordt toegewezen en vijftig procent aan niet-Helmonders. Kan de wethouder ons de balans geven op dit moment?

Het zal duidelijk zijn: de SP vindt het huidige beleid geen wijs beleid. Zeker niet op langere termijn gezien.

Natuurlijk zwellen de borsten op van de leden van het college als er weer eens een bus "toeristen' zich komt vergapen aan de fraaie architectuur op Dierdonk of Brandevoort. Of als er weer een publicatie verschijnt dat Helmond zich ontworstelt heeft aan haar imago van 'lelijk eendje'.

Maar niet mag uit het oog verdwijnen dat heel veel gewone mensen geen toegang hebben tot deze 'succesformule', simpelweg omdat ze het niet kunnen betalen. De ruimtelijke tweedeling die daardoor ontstaat, anders gezegd: witte en zwarte wijken met alle gevolgen vandien, wordt door de SP afgewezen.

CENTRUMBELEID
Het Helmondse centrum is al zeker tien jaar onderwerp van discussie. Toen bureau van Riek aantrad - ingehuurd door de gemeente voor twee miljoen gulden voor het 'plan aller plannen' - heeft zij geïnventariseerd wat de gemeente tot dan toe al had geproduceerd aan voorstellen, nota's en plannen voor de city. De papierberg die toen te voorschijn kwam is voor een normaal mens beslist niet te vatten. Laten we het daar op houden. En dan te bedenken dat de Helmondse city relatief klein is. Je vraagt je af hoe ze dat toch doen in een stad als Den Haag of Amsterdam.

Nog eens kort samengevat de kijk van de SP. De Helmondse situatie dat het centrum relatief klein is en dat er verhoudingsgewijs wat meer winkelvoorzieningen in de wijken zijn, is historisch zo gegroeid. Anders dan de meeste andere partijen vindt de SP dat geen groot probleem. Integendeel, voorzieningen dicht bij de mensen is juist een goede zaak. Daarnaast is de nabijheid van Eindhoven (tien minuten rijden) nu eenmaal een onwrikbaar feit, al helemaal voor Brandevoort, evenals de nabijheid van Deurne voor de bewoners van Rijpelberg en Brouwhuis. Men hoeft er dan ook niet van op te kijken dat Helmonders van deze nabij gelegen voorzieningen gebruik maken, ook al bevinden zich die in een andere gemeente. Het huidige beleid lijkt deze werkelijkheid niet te willen accepteren.

Dit wil niet zeggen dat de SP dan maar vindt dat Helmond belangrijke voorzieningen niet nodig heeft omdat die ook in bijvoorbeeld Eindhoven zijn te vinden. Natuurlijk moet Helmond een zwembad hebben en een bibliotheek en een bioscoop! Maar de SP is erg terughoudend over de rigoureuze voorstellen van het huidige beleid waarbij nog jarenlang het centrum op de schop zal worden genomen.

Aan de hand van het Speelhuisplein willen wij hier één aspect nader onder de loep nemen en dat is het fenomeen "voortschrijdend inzicht". Het plein is amper drie jaar geleden aangelegd, heeft zo'n vier miljoen gulden gekost, en het heeft de gemeente de nodige moeite gekost om de bewoners ervan te overtuigen dat het een goede zaak is dat het groen (dat er eerst was) moet wijken voor dit plein. Toenmalig verantwoordelijk wethouder van der Zanden zei destijds (we hebben de notulen erop nageslagen): "Wij zijn bezig met de vernieuwing van het centrum. Dit plein is een belangrijk onderdeel van die puzzel."
Welaan, en nu wordt gezegd dat het plein "niet leeft", dat het een "doods plein" is en circuleert het idee om op het plein te gaan bouwen.
Voortschrijdend inzicht of gewoon geld over de balk? Graag een reactie van de wethouder.

Dit is niet het moment om in detail op alle plannen voor het centrum in te gaan. Dat komt straks als BVR haar eindplan op tafel legt. Maar onze kritische insteek zal duidelijk zijn.

Tot slot nog twee andere kwesties.

STADSTAXI
Via het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) vernemen we dat het collectief vervoer in de regio opnieuw is uitbesteed behalve in Helmond. Hoe is de stand van zaken?

TOEGANKELIJKHEID GEBOUWEN
Het Boscotondocomplex is slecht toegankelijk voor mensen met een handicap. Dat concludeert het Gehandicapten Overleg Helmond na een onderzoek ter plekke. Hoe staat het college tegenover instelling van een verplichting om bij bouwvergunningen standaard te keuren op toegankelijkheid.

Ger Klaus
(SP-fractievoorzitter)
2001-10-11