Helmond

Het draconisch bezuinigingsbeleid van Balkenende II treft alles en iedereen. Het treft ook de gemeente. Zodoende moet er twee miljoen méér worden bezuinigd dan eerst werd gedacht. Namelijk zo'n 7 miljoen euro, zo rekent de wethouder ons voor.

Deze bezuiniging moet in de loop van de komende jaren gerealiseerd worden en uiterlijk in 2007 helemaal binnen zijn. Tenminste dat is het streven. Voor komend jaar wordt de eerste bijdrage geleverd: er wordt ruim 2,5 miljoen euro bezuinigd. Dat gebeurt vooral door te schuiven met rente. De meer pijnlijke keuzes worden doorgeschoven naar de verdere toekomst. 'Voor het volgend jaar doen we niemand tekort. De grootste pijn moet in de jaren daarna nog geleden worden, vrees ik.' Aldus de wethouder Financiën in het Eindhovens Dagblad.

Hoe dan ook, in ieder geval wordt volgend jaar niemand tekort gedaan, zegt de wethouder. En da's knap werk: ruim 2,5 miljoen euro bezuinigen zonder dat iemand het merkt.

Maar de grootste pijn komt in de jaren daarna. Daarmee doelt de wethouder niet op het centrum hoewel dat straks (en voor een deel ook nu al, zie ondermeer de Oude Aa, Helmonds'duurste straatje) de grootste slok-op wordt van ons gemeentegeld. Want het centrum heeft topprioriteit en is op voorhand van welke bezuiniging dan ook uitgesloten.

Het is zeker zo dat de Haagse bezuinigingswoede veel financiële druk legt op de gemeente. Maar in onze ogen geldt dat ook voor de centrumplannen ook al zijn ze goedgekeurd door een raadsmeerderheid. De bezuinigingen nu en de komende jaren dienen niet alleen om de landelijke maatregelen het hoofd te bieden maar dienen ook om financieel ruimte te maken voor de centrumplannen.

Inmiddels ligt er een intentieovereenkomst met ING Vastgoed en Amstelland om het centrumplan te ontwikkelen. Wij beseffen dat je afspraken maakt om je eraan te houden.
* Niettemin is onze vraag welke speelruimte de raad heeft om tot heroverweging te komen van de centrumplannen. In welke mate is de gemeente juridisch gebonden? Kan de raad nog serieus financieel gas terugnemen als ze voor die pijnlijke keuzen komt te staan waarop de wethouder Financiën doelt? Ter illustratie: de discussie rond stadspromotie heeft getoond hoe lastig het wordt als een abstract bezuinigingsvoorstel wordt omgezet in een concrete maatregel.

Overigens heeft het college zelf het Cultuurplein uit de centrumplannen verwijderd want 'te duur'. Dit in weerwil van het feit dat uitgerekend dit onderdeel uit de centrumplannen bijna raadsbreed op handen werd gedragen.

Een andere niet-pijnlijke bezuinigingsmaatregel van de wethouder - naast het schuiven met rente - is de sluiting van de Gaviolizaal per 1 januari 2004. Niet-pijnlijk omdat de beroemde Helmondse draaiorgels een nieuwe, betere toekomst krijgen, zo meldt het gemeentelijk persbericht. En verder: het college geeft zichzelf een jaar om een betere huisvesting voor de draaiorgels te vinden.
* Waar blijven dan de orgels tussentijds? En kost die nieuwe huisvesting dan geen geld dat afgetrokken moet worden van de bezuiniging? Verder meldt het persbericht: op die plaats, maar daar is nog geen besluit over genomen, kunnen mogelijk appartementen gebouwd worden.
* Maar hangt die locatie en de bestemming ervan niet nauw samen met de plannen van Buro van Riek? Die plannen voorzien toch in een nieuwe weg iets verderop (Nieuwe Laan) en in sloop en herbestemming van wijk de Waart? Moet dat niet in samenhang worden bezien?

* Verder stellen wij een toelichting op prijs bij de post 'reductie personeelsbestand'. Bezuiniging: 240.000 euro. Wat betekent dit precies? Vallen er ontslagen?

Over personeel gesproken: terecht signaleert het college het probleem van de ID-baners en de instellingen die ID-baners in dienst hebben. De plannen van Balkenende II maken het deze mensen inderdaad niet makkelijk.
* Maar hoe gaat de gemeente zelf om met medewerkers die ze in dienst heeft via gesubsidieerde arbeid? Kunt u dit toelichten?

Afgaande op de recente brief van het Overlegplatform Helmondse Schoolbesturen is er overeenstemming dat de schoolbesturen 10 procent bijdragen in de kosten van hun ID-baners. Maar dit geldt voor 2004.
* En daarna? Immers de notitie 'gesubsidieerde arbeid in Helmond, een toekomstvisie' gaat uit van een in de loop der jaren oplopende bijdrage van de instellingen.

Maar naast het onderwijs telt Helmond nog een paar honderd ID-baners meer, verspreid over de diverse maatschappelijke instellingen van groot tot klein.
* Heeft het college hierop zicht? Hoe gaat de gemeente om met instellingen die nog minder financiële draagkracht hebben dan het onderwijs?

De SP heeft nooit veel sympathie gehad voor het verschijnsel gesubsidieerde arbeid. Wij hebben steeds gezegd: als deze mensen nuttig werk doen - en dat roept iedereen - dan moeten deze mensen ook normaal betaald worden. Een ander punt is dat ID-baners worden geacht 'additioneel werk' te doen. Daarmee wordt bedoeld dat ze geen werk mogen doen waarmee reguliere arbeid wordt verdrongen. Maar 'additioneel werk' is een verzinsel. Het bestaat niet: arbeid is nuttig of is dat niet. Zoals gezegd: ook de gemeente zelf werkt met medewerkers in een gesubsidieerd dienstverband. Maar wij denken niet dat het college het standpunt durft in te nemen dat het werk dat deze mensen verrichten er eigenlijk niet toe doet, dat het maar 'additioneel werk' is en het niet uitmaakt of het wel of niet wordt gedaan. Dit ter overdenking.

Kortom, als SP zien we graag dat het verschijnsel 'gesubsidieerde arbeid' verdwijnt. Maar niet op de wijze zoals Balkenende II doet: erop bezuinigen en dan maar zien waar het schip strandt. Dat mag je mensen niet aandoen. Wat dat betreft zijn wij het volledig eens met het Overlegplatform Helmondse Schoolbesturen.

(Ter informatie: in het SP-verkiezingsprogramma wordt geld uitgetrokken om deze banen om te zetten in reguliere banen.)

Wij realiseren ons dat Balkenende II met zijn plannen voor de ID-banen een lastig probleem neerlegt op het bordje van gemeenten en instellingen. Maar wij vinden dat de gemeente zich desondanks maximaal moet inspannen voor een fatsoenlijke oplossing. Dan maar een tandje minder met de centrumplannen!
* Graag uw reactie Helmond telt 2.275 huishoudens met een bijstandsuitkering plus ruim 4.500 WAO'ers. (bron: feiten & cijfers - gemeente Helmond 2003)

Hierbij is nog geen rekening gehouden met de werklozen met een ww-uitkering. In totaal telt Helmond 4160 werklozen. (Bron: informatiebulletin Arbeidsmarkt regio Zuidoost-Brabant - augustus 2003)

Daarnaast telt de stad nog bijna tienduizend 65-plussers. Mensen met een AOW-uitkering met daarbij al of niet een bedrijfspensioen.

Dat zijn - globaal - de groepen Helmonders waar de mensen te vinden zijn die te maken hebben met het gemeentelijk sociaal beleid. Voor hun uitkering of in het kader van het minimabeleid. Op dit terrein is veel veranderd. Er is een complete nieuwe wet werk en bijstand (WWB).
* Heeft de nieuwe wet gevolgen voor het Helmondse minimabeleid en zo ja welke?

Een zwaar bediscussieerd onderdeel uit de wet is het opleggen van sollicitatieplicht aan alleenstaande ouders met jonge kinderen. In de wet is nu opgenomen dat de gemeente eerst een aantal zaken moet onderzoeken voordat ze een alleenstaande ouder met kinderen onder de twaalf mag verplichten te solliciteren. Gemeenten moeten zich overtuigen van de beschikbaarheid van passende kinderopvang. Wij vinden het vreemd dat dan tegelijkertijd de wethouder wil bezuinigen op de gesubsidieerde kinderopvang die juist voor deze groep is bedoeld.
* Deelt het college onze mening dat dit niet goed met elkaar rijmt?

Niet nieuw maar wel met nadruk onder de aandacht gebracht in de nieuwe wet is 'werken met een uitkering'. Tegelijkertijd is het begrip 'passende arbeid' veranderd in 'algemeen geaccepteerde arbeid'. Strikt genomen betekent dit laatste dat een werkloze met een universitaire opleiding geacht worden te reageren op bijvoorbeeld een vacature voor medewerker plantsoenendienst. Doet hij dat niet dan kan hem worden verweten dat hij onvoldoende solliciteert en hangt hem een strafkorting boven het hoofd. Dit is misschien een extreem voorbeeld maar past wel binnen de nieuwe wet.
* De vraag is nu hoe de gemeente hier straks mee omgaat. Heeft de gemeente speelruimte om hier 'in redelijkheid' mee om te gaan?

Dan nog een opmerking over het 'werken met een uitkering'. Het Helmondse project Direct Werk krijgt veel aandacht en publiciteit. In de gemeentelijke voorlichting wordt ondermeer het volgende gezegd: 'Medewerkers van de gemeentelijke afdeling Werk, Inkomen en Zorg hebben samen met de Atlant Groep een methode ontwikkeld om mensen die een bijstandsuitkering aanvragen direct aan het werk te zetten.' Door het zo te presenteren ga je inderdaad denken dat hier mensen 'aan het werk worden gezet'. Maar dit is niet het geval. Het gaat hier om een reïntegratieproject, een soort stageplaats om vaardigheden op te doen. Onlangs heeft staatssecretaris Rutte op kamervragen over het werken met een uitkering ondermeer geantwoord: 'Als de feitelijke situatie niet wezenlijk verschilt van een situatie waarbij sprake is van een dienstbetrekking, kan de betrokkene via de rechter loonbetaling afdwingen.'
* Graag een reactie.

Ten tijde van de algemene beschouwingen van vorig jaar speelde de kwestie rond de huisartsenpraktijk aan de Willem Prinzenstraat hoog op. De huisartsen dreigden met sluiting van hun praktijk omdat ze vreesden geen opvolgers te kunnen vinden voor een arts die met pensioen gaat, vanwege de 'krakkemikkige' werkomgeving. De gemeente werd verweten dat die onvoldoende haast maakt met het onderzoek naar mogelijkheden tot verbouwing van de Leonarduskerk tot medisch centrum. In februari komt dan het bericht dat de gemeente en Groeps Care een akkoord hebben bereikt over de plannen om de kerk te herbestemmen tot huisartsenpraktijk, apotheek en praktijk voor fysiotherapie en psychologie. Maar in juli volgt het bericht dat de bouwplannen zijn afgewezen door de Rijksdienst voor Monumentenzorg en de Helmondse monumentencommissie. De voortgangsrapportage binnenstad oost meldt dat het overleg met de Monumentencommissie 'stroef' verloopt.
* Graag een toelichting. Zit er nog toekomstmuziek in de plannen?

Een andere lopende kwestie betreft de nieuwbouw van verzorgingshuis de Eeuwsels. In mei dit jaar antwoordde het college op onze vragen hierover: 'Wij en Savant hebben de intentie om op korte termijn, d. w. z. einde dit jaar, een definitieve keuze over de definitieve lokatiegrootte, geschikt voor uitbreiding, te hebben gemaakt.'
* Kunt u aangeven hoe de stand van zaken is?

Nog een andere lopende kwestie betreft de verontreiniging achter het bedrijf Axxicon. De volkstuintjes ter plekke moeten stoppen vanwege aangetroffen verontreiniging. Ook hierover hebben wij destijds schriftelijke vragen gesteld. Het college antwoordde toen het volgende: 'Uiteraard zijn wij met u van mening dat duidelijkheid geschapen dient te worden over mogelijke gezondheidsrisico's Het betreffende bodemonderzoek is uitgevoerd in opdracht van Axxicon. Het onderzoeksrapport is niet bij de gemeente bekend. Wij zullen dit rapport, als bevoegd gezag Wet bodembescherming, bij Axxicon opvragen. Indien het rapport daartoe aanleiding biedt zullen vervolgstappen ondernomen worden.'
* Ook hier de vraag: wat is de stand van zaken?

De wijkvereniging Rijpelberg heeft aan de bel getrokken over het dichtgetimmerd pand aan het Rijpelplein en de verloedering die daarvan uitgaat. Vervolgens heeft de wethouder via de krant teruggereageerd en daarop weer ontvingen wij een e-mail van de wijkvereniging. De wethouder zegt in dat artikel ondermeer: 'We doen ons best, maar we hebben meer prioriteiten.' Het zij zo, anderzijds is het probleem toch niet iets van vandaag of gisteren. Het moet toch mogelijk zijn deze zaak in een stroomversnelling te krijgen?

In de zaterdagbijlage van de Volkskrant onlangs is een groot artikel te vinden over Brandevoort. Het artikel meldt veel positieve zaken over de wijk maar er zit ook een kritische noot in. 'Brandevoort zou een betere afspiegeling van de samenleving moeten zijn', zegt een geïnterviewde bewoner. Volgens het artikel is Brandevoort een van de witste wijken van Helmond.
* Deelt het college onze mening dat het in Brandevoort II anders moet? Want, en het is al vaak gezegd ook door de corporaties: aan witte wijken zit een spiegelbeeld vast namelijk zwarte wijken elders.

Inmiddels is een intentieovereenkomst getekend voor Brandevoort II met drie marktpartijen te weten Hurks, Adriaans en Bouwinvest. In de toelichting wordt gemeld dat deze marktpartijen inclusief de gemeente gezamenlijk 60 procent van het gebied al in handen hebben.
* Je krijgt de indruk dat hiermee wordt gezegd: de gemeente kan niet anders dan met deze partijen in zee gaan. Zij hebben immers een positie verworven. Zien wij dat goed? Is daarnaast ooit overwogen om de Helmondse corporaties te betrekken bij Brandevoort II? Zo nee, waarom niet?

Tot slot: het aantal ingeschreven woningzoekenden bij de corporaties blijft maar stijgen. Als wij goed zijn geïnformeerd telt Helmond nu 5700 woningzoekenden. Tegelijkertijd speelt er een discussie over het woonruimteverdelingssysteem. Maar hierover bestaat geen overeenstemming binnen het directeurenoverleg, schrijft het college in antwoord op schriftelijke vragen. Volgens datzelfde antwoord houdt het college de mogelijkheid achter de hand om een nieuw systeem dwingend op te leggen als blijkt dat de corporaties niet tot 'actualisering' willen overgaan. Kennelijk is er niet alleen verschil van mening tussen de corporaties onderling maar ook met de gemeente. Graag zouden wij inzicht willen krijgen in deze discussie.
* Kunt u dit toelichten? Waar wringt de schoen?

2003-10-24