Helmond

Voorzitter,

Je zou de gemeente kunnen vergelijken met een oceaanstomer. Het zijn beide nogal logge dingen met in ieder geval één gelijke eigenschap: het valt niet mee om ze van koers te laten veranderen.

Niettemin bespeuren wij als SP dat er in de gemeenteraad groeiende behoefte is aan een koersverandering. En daarmee bedoel ik het centrumplan en dan vooral de financiële claim die dit plan legt op het schaarse gemeentegeld.

Die behoefte bespeur ik niet alleen bij de oppositiepartijen. Want dan zou 't nog een beetje afgedaan kunnen worden met 'tsja, 't is de oppositie'. Nee, die behoefte lijkt er ook te zijn bij de collegepartijen. Bijvoorbeeld bij GroenLinks / D66. Zij schrijven in hun bijdrage dat de reservering van 2,7 miljoen euro voor het centrum minder 'het karakter van onaantastbaarheid draagt dan de reservering voor Binnenstad Oost'. Met andere woorden, als er ergens aan getornd moet worden in het licht van de financiële problemen, dan wendt GroenLinks / D66 ook de blik naar het centrum. Nog een ander citaat: 'We zien heel veel rapporten en horen heel veel mooie verhalen, maar ontwaren nauwelijks concrete aanzetten tot echte structurele verbetering in het gebied. En mijnheer Dreesmann ziet het met zijn vestiging in Helmond ook al niet meer zitten.' Aldus GroenLinks / D66.

En in de bijdrage van SDH / OH kom ik als het over het centrumplan gaat, de volgende zin tegen: 'Wij geloven er niet meer zo hard in.'

Voorzitter, het centrumplan is een enorm project dat bestaat uit allerlei deelplannen. Het realiseren van dit plan gaat vele, vele jaren duren. Ook over die lange termijn zegt collegepartij GroenLinks / D66 behartenswaardige dingen. Ik citeer: 'We zijn ernstig verontrust over het feit dat de jaren van studie over ons centrum de jaren van uitvoering van de plannen verre te lijken te gaan overtreffen.' Ter herinnering: we zijn vier jaar verder sinds Buro van Riek, dat de plannen heeft bedacht, door de gemeente werd ingehuurd.

Wij stellen dus vast dat het vertrouwen in het centrumplan onder druk staat en dat komt natuurlijk ook vanwege die zware financiële claim straks. Is de begroting nu nog min of meer pijnloos rond gebreid, dat zal de komende jaren steeds moeilijker worden.

Inmiddels is via de krant tot ons gekomen de waarschuwing van de wethouder Financiën om de investeringen voor het centrum niet op de lange baan te schuiven. 'Als we dat wel doen, gedragen we ons als een onbetrouwbare partner naar anderen', zegt de wethouder.

Voorzitter, betrouwbaarheid in de politiek is een hoofdstuk apart. Hoe betrouwbaar is de overheid als het gaat om de ID-baners? Hoe betrouwbaar is de overheid als het gaat om de kinderopvang, waar op de valreep nog even het bezuinigingsmes wordt gezet en dat na dertig jaar trouw subsidiëren?

Maar, zou je kunnen zeggen, de gemeente moet toch naar bevind van zaken kunnen opereren en kunnen handelen naar gelang nieuwe inzichten? Ja, maar als je dat vindt waarom zou dat dan niet evengoed voor het centrum gelden?

Voorzitter, ik ben hier wat langer bij stil blijven staan omdat de komende jaren inderdaad zoals de wethouder Financiën zelf ook aangeeft er pijnlijke keuzes aankomen. Wij denken dat de raad er daarbij niet aan ontkomt - al is het maar uit realiteitsbesef - om ook kritisch te kijken naar haar eigen speerpunten. Graag een reactie.

Voorzitter, ik ben zojuist wat flexibel omgegaan met het begrip 'betrouwbaarheid'. Op een manier waarvan ik eigenlijk vind dat het zo niet moet. Want betrouwbaarheid is natuurlijk een cruciaal begrip. Dat is in het algemeen zo maar dat is het helemaal als het gaat om mensen die direct van je afhankelijk zijn. En daarmee kom ik op de perikelen rond de kinderopvang.

Gisteren heeft zich iets tamelijks unieks voorgedaan in onze stad: er was een demonstratie. Wij waren er zelf bij, iedereen vond het een geslaagde demonstratie. De demonstratie is geslaagd in de zin dat er op een enthousiaste manier een duidelijke boodschap is afgegeven. En - en dat geeft hoop - de fractievoorzitter van het CDA was er ook. En nu ga ik een krasse uitspraak doen: ik denk dat hij in zijn hart het mij mee eens is dat die bezuiniging op de kinderopvang van tafel moet. Ik denk dat hij dat eigenlijk liever heeft dan al die ingewikkelde tussen-oplossingen. Maar ja, de politiek

Voorzitter, ter zake. Ik had het zojuist over betrouwbaarheid. Ik wil dat begrip toetsen aan een heel concrete situatie. Welnu, ik ken een alleenstaande moeder die is aangewezen op de kinderopvang. Let wel: op de gesubsidieerde kinderopvang. Ze was ooit eens bijstandsmoeder maar is nu mede dankzij die gesubsidieerde kinderopvang aan de slag. Precies wat men zo graag wil. Ze betaalt voor de kinderopvang - dankzij die subsidie - zo'n 120 euro per maand. Oké, dat kan nog. Maar als de subsidie weg wordt bezuinigd dan moet ze die opvang gewoon inkopen, zeg maar het commerciële tarief betalen. En dan stijgt haar rekening tot zo'n 820 euro per maand. Is het gek dat dan de vraag opkomt: kan ik dan niet beter stoppen met werken?

Zoals ik al zei: ik wil 'betrouwbaarheid' toetsen aan een concrete situatie. Hoe moet ik hier het begrip 'betrouwbaarheid' plaatsen? Graag een reactie.

Maar dan zegt de wethouder en dat zei hij gisteren ook: voor schrijnende gevallen vinden we wel een oplossing. Dan denk ik: wat bedoelt hij nou? Want dat is niet zo eenvoudig. Zou dat wel eenvoudig zijn dan is er namelijk geen probleem. Want eerlijk gezegd maakt het mij niks uit of die subsidie bij de ouders terecht komt links-om of rechts-om. Het gaat er mij om dat de ouders kunnen vertrouwen op de kinderopvang als vanouds. Let op het woord 'vertrouwen'.

Nu is het aanvankelijke voornemen om de subsidie compleet te schrappen vervangen door een laat ik zeggen: compromis. Een aantal sociaal/medische kindplaatsen wordt omgezet in gewone kindplaatsen, ik zeg het maar in mijn eigen woorden. En nu wordt het ingewikkeld. Ja, je kunt zeggen: er is iets bereikt, dat is in ieder geval minder slecht. Maar bij ons blijft de onvrede knagen.

Voorzitter, tot slot van dit onderwerp 'kinderopvang' nog twee punten.

Allereerst: eind augustus hebben wij al schriftelijke vragen vragen gesteld over deze kwestie. De zaak was toen nog in een - laat ik zeggen - ambtelijk stadium. Er was nog geen officieel college-standpunt. Als SP hebben wij sindsdien ons best gedaan om deze kwestie heel goed te volgen. En die hele voorgeschiedenis roept bij ons een hoop vragen op, ook over de voorbereiding. De belangrijkste vraag is: hoe komt het nou dat na al die jaren - want de kinderopvang heeft pas zijn 30-jarig jubileum gevierd - nu plotseling op de valreep al die problemen ontstaan? Want bedenk: over één jaar geldt heel waarschijnlijk een nieuwe wet. En waarom al die trubbel nog voor dat ene jaar?

Het tweede punt is het volgende: wij hebben een heel creatieve wethouder van Financiën. Het is hem gelukt om voor het komende jaar zo'n 2,5 miljoen euro min of meer 'pijnloos' te bezuinigen. Wij vermoeden dat hij daarbij ambtelijke steun heeft gehad. Maar hoe-het-ook-zij, dat is grofweg tien keer méér dan de bezuiniging op de kinderopvang. Welnu, met zo'n creatieve wethouder moet het toch ook mogelijk zijn om op een 'pijnloze' manier om te gaan met de kinderopvang. Kortom voorzitter, de SP denkt dat het vooral een kwestie van politieke wil is om 'betrouwbaar' om te gaan met de kinderopvang. Wilt u dat?

Voorzitter, dan de ID-banen. De wethouder schrijft daarover in haar bijdrage in eerste instantie het volgende: 'Voor 2004 geldt een eigen bijdrage van 10 procent voor de betreffende instellingen en voor de kleine instellingen die op vrijwilligers draaien wordt maatwerk verricht. En dat kan betekenen dat ze geen bijdrage hoeven te betalen. '

Wij zijn blij met deze toezegging voor de kleine instellingen. Maar hoe zit het met de jaren daarna? Denkt de wethouder dat ook dan die toezegging overeind kan blijven En dat het financiële probleem kan worden opgelost via natuurlijk verloop? Ik bedoel hiermee de bestaande ID-baners. Wat wij missen is het antwoord op de vraag hoe de gemeente omgaat met medewerkers die ze zelf in dienst heeft via gesubsidieerde arbeid. Gaat de gemeente deze medewerkers in reguliere dienst aannemen, want dat is toch het doel waarnaar iedereen streeft?

Min of meer terloops maakt de wethouder de volgende opmerking: 'Plaatsing van werkloze werknemers met het instrument gesubsidieerde arbeid kan per 1 januari 2004 plaats vinden bij zowel profit- als non-profit organisaties.'

Maar voorzitter, we praten hier dus over gewone bedrijven. Betekent dit nu dat straks iemand die een bijstandsuitkering aanvraagt, gedwongen kan worden om als gesubsidieerd medewerker bij - bijvoorbeeld - de Nedschroef te gaan werken? Wat ongeveer wil zeggen dat hij daar met behoud van uitkering moet gaan werken. Begrijpen wij dat goed? Zo ja, dan zijn wij hier niet erg enthousiast over. Wij menen dat wie bij de Nedschroef gaat werken een CAO-loon zou moeten ontvangen. Graag een toelichting.

In het verlengde hiervan nog een opmerking over het project DirectWerk. Zoals wij in eerste instantie hebben gezegd: Helmond heeft met dit project veel publiciteit gehaald. In die publiciteit ontstaat het beeld dat wie in Helmond een bijstandsuitkering aanvraagt 'binnen 24 uur aan het werk is', te weten aan de kleerhangers staat. Wij zijn blij met het antwoord van de wethouder dat er geen sprake is van 'werk '. Om de wethouder te citeren: 'Het gaat om een systematiek om kwalificaties te beoordelen'.

Dan nog iets over het werken met behoud van uitkering. Wat de SP betreft moet voorkomen worden dat bijstandsgerechtigden worden ingezet als goedkope arbeidskrachten buiten loonafspraken en CAO's om. Ter illustratie: pas nog heeft het Tilburgse VVD-raadslid Moller voorgesteld dat mensen in de bijstand in ruil voor het behoud van hun uitkering verplicht moeten gaan werken bij de gemeente of een gesubsideerde instelling. Dit lijkt ons een ongewenste ontwikkeling. Deelt u deze mening?

Voorzitter, wij hebben in eerste instantie een paar vragen gesteld over Brandevoort II maar daarop geen antwoord gekregen. Er ligt nu een intentieovereenkomst met enkele marktpartijen. Onze vraag is of ooit is overwogen om de corporaties te betrekken bij Brandevoort II en of nog de mogelijkheid daartoe is?

In eerste instantie hebben wij erop gewezen dat Brandevoort een van de 'witste' wijken is van Helmond. Maar voorzitter, dat is niet alleen maar kritiek van de SP, dat is een constatering ook van anderen. Wij hebben al de reportage van de Volkskrant aangehaald. In reactie daarop wijst de wethouder erop dat er 1350 woningen in de sociale sector komen op Brandevoort in zijn geheel, op het totaal van 6.000 woningen. Maar wij brengen in herinnering dat op VINEX-locaties een aandeel in de sociale sector mogelijk is van dertig procent. Dan kom je uit op 1800 woningen, zo'n 500 méér dan het aantal van de wethouder. En wij laten maar in het midden of dat dan wel een voldoende aantal is vanuit het oogpunt van het voorkomen van witte en zwarte wijken.

Dan de kwestie woonruimteverdeling. Hier bestaat kennelijk onenigheid over. Wij hebben de wethouder gevraagd wáár precies de schoen wringt. Maar uit zijn antwoord wordt dat niet precies duidelijk. Er is blijkbaar een notitie voor een nieuwe aanpak. Vraag aan de wethouder: kan de raad die notitie krijgen? En een andere vraag: is duidelijk waarom de corporaties het met deze notitie niet eens zijn. Kunt u dit toelichten?

Tot slot van het onderwerp volkshuisvesting nog het volgende: gezien de antwoorden van de wethouder houdt hij vast aan het beleid om vooral koopwoningen te realiseren, om daarbij doorstroming op gang te krijgen, en zodoende iedereen zijn plekje te bezorgen, enzovoort. De wethouder noemt dit 'solide' beleid. Verder zegt de wethouder dat het verhogen van het aandeel sociale huurwoningen de doorstroming niet bevordert.

Alles goed en wel, maar dit is dus niets nieuws. Dit is al tijdenlang staand beleid te beginnen met Dierdonk. De laatste vrucht aan deze boom is De Groene Loper want ook daar komen nul woningen in de sociale sector.

Wij willen er op wijzen dat zo ongeveer in dezelfde periode dat dit staand beleid is het aantal geregistreerde woningzoekenden bij de corporaties is gestegen tot ongekende hoogte. Hoe zou dat komen?

Voorzitter, nu weten wij wel dat voortdurend wordt geprobeerd om deze wachtlijst te bagatelliseren. Het is maar een kwaliteitsvraag, het is zo makkelijk om je op de lijst te zetten enzovoort, enzovoort. Maar de vraagt blijft: wáárom is dat aantal de afgelopen pakweg vijf - zes jaar zo gestegen? Na Dierdonk, plan Akkers en Brandevoort tot nu toe, dan had dat toch niet mogen gebeuren als de theorie van de doorstroming zou werken? Graag een reactie van de wethouder.

Wij denken dat het simpeler in elkaar zit.

Punt 1: er wordt te weinig gebouwd
Punt 2: er wordt te duur gebouwd, steeds meer mensen kunnen niet meer mee op de dure commerciële koopwoningen-markt en doen dus een beroep op de corporaties. Logisch dus dat die wachtlijst toeneemt.

Amper een maand geleden verklaarde een zegsman van de compagnie Brandevoort in het Eindhovens Dagblad het volgende: 'We zullen het bouwtempo moeten verlagen. Want als de vraag afneemt, moet je natuurlijk niet voor de leegstand gaan bouwen.' Commercieel gezien heeft hij gelijk. Maar sociaal gezien is het natuurlijk erg vreemd om het bouwtempo te verlagen terwijl er zoveel woningzoekenden zijn.

Voorzitter, het punt is dat veel woningzoekenden niet zoveel koopkrachtige vraag hebben en daarom commercieel minder interessant zijn. Zij zijn dus aangewezen op ruggesteun van de overheid. Wij zouden wensen dat de gemeente zich wat meer rekenschap geeft van deze sociale taak.

Tot slot de kwestie van de leegstaande panden aan het Rijpelplein. Als je ziet hoe lang deze kwestie speelt, dan word je daar niet vrolijk van. Wij krijgen de indruk dat hier simpelweg sprake is van woordbreuk. Graag een reactie.

Dank u wel.

2003-11-06