Helmond

Op de agenda van de raadsvergadering 4 december 2006: herstructurering binnenstad oost, omgeving Karel Raijmakersstraat / Timmermanstraat. Het plan voorziet in sloop van om en nabij 400 woningen om plaats te maken voor nieuwbouw en een buurtpark.

Meest omstreden onderdeel van het plan is de sloop van drie 2-kappers. Enkele bewoners voeren al maandenlang handtekeningenacties om sloop te voorkomen.

Verdienen de panden een plek op de monumenten-lijst om beschermd te worden tegen de sloop? Nee, zegt de monumentencommissie. Ja, zegt het Monumenten Advies Bureau uit Nijmegen, de panden verdienen "zonder twijfel" het predikaat gemeentelijk monument.

Eerder op 14 november besluit het college van B en W om het advies van de monumentencommissie op te volgen om de woningen niet als monument aan te merken. Over het andere advies wordt niet gerept, de gemeenteraad heeft er geen weet van. Pas op de valreep en alleen omdat een raadslid er om vraagt krijgen de raadsleden het sterk afwijkende advies onder ogen, als een groot deel van de procedure al is afgewikkeld.

Wist het college op 14 november af van dat andere advies, dat bij de gemeente is binnengekomen op 23 oktober? Antwoord van burgemeester Jacobs: "Die vraag kan ik niet met nee en niet met ja beantwoorden."

Met dit vage antwoord blijft in de lucht hangen of belangrijke informatie voor de gemeenteraad is achtergehouden.

Veel raadsleden vinden het ongeloofwaardig dat het college niet in bezit zou zijn van het afwijkende advies. De kwestie ligt daarvoor veel te gevoelig. Het aanmerken van de drie 2-kappers als monument heeft grote invloed op de herstructurering in dit gebied, het plan zou moeten worden herzien.

De geloofwaardigheid raakt in het geding, waarom komt er geen duidelijk antwoord? Daar komt bij dat de adviezen niet met elkaar rijmen. Hoe kan het dat deskundigen zulke tegenstrijdige adviezen uitbrengen?

Al deze vragen moeten opheldering krijgen, vinden de oppositiepartijen die daarom een motie in stemming brengen om een onderzoekscommissie in te stellen. Maar wat wordt gevreesd, gebeurd: de collegepartijen CDA, PvdA en VVD - samen een meerderheid in de raad - staan het onderzoek niet toe, ze stemmen de motie weg. "Bedrog!", roept raadslid Theo van Mullekom, maar het mag niet baten.

Lees hieronder de SP-bijdrage in eerste instantie.

Voorzitter, ons probleem met dit voorstel is het probleem dat wij hebben met de herstructurering van begin af aan. Voorop staat dat er differentiatie in de wijk moet komen, dat wil zeggen de helft huur / de helft koop. En dat betekent vanzelf dat er veel gesloopt moet worden. Maar ónze insteek is heel anders. Het gaat om sociale nog betaalbare woningen, wij vinden dat daar zorgvuldig mee omgesprongen moet worden. Kijk daarom éérst wat behouden kan blijven, eventueel met opknappen / renovatie. En pas dáár het plan op aan. Als gezegd: een heel andere insteek dus.

Wij hebben dan ook grote moeite met dit voorstel. Nogmaals en voor alle duidelijkheid: het gaat ons niet alleen om de drie 2-kappers, het gaat ons om het héle plan dat voorziet in sloop van veel meer woningen, in totaal zo'n 400.

Het is nu aan de raad om de knoop door te hakken, maar ondertussen is het beeld ontstaan alsof de raad de zaak maar vertraagt, blokkades opwerpt en de bewoners in onzekerheid laat verkeren. Dit beeld verdient een weerwoord.

Ten eerste: het Platform Helmondse Bewonersorganisaties (PHB) schrijft zelf in haar brief dat al vanaf maart 2004 gepraat wordt over dit plan. Dat is dus ruim twee en een half jaar overleg tussen gemeente en corporaties. Voorzitter, dáár wringt de schoen, niet bij ons, want wij kregen pas afgelopen oktober het voorstel op ons bordje.

Ten tweede: de motie in maart dit jaar om de drie 2-kappers te behouden was mede een reactie op de handtekeningenactie van een van de bewoners. Maar dat niet alleen, er lag op dat moment ook een brief van wijkbeheer binnenstad, gedateerd 13 december 2005, waarin - let wel - een "klemmend beroep" werd gedaan op de gemeente om de drie 2-kappers NIET te slopen. Dat veel later die brief ingetrokken zou worden, in oktober, konden de indieners van de motie in maart niet weten.

Als SP-fractie hebben wij toen die motie NIET gesteund. Niet omdat wij voor de sloop zijn van de 2-kappers, maar omdat wij de gevolgen van de motie toen niet konden overzien.

Voorzitter, wij willen alleen maar aangeven dat velen met deze lastige puzzel worstelen, óók bewonersorganisaties, en óók de corporaties. Want hoe valt anders te verklaren dat er zolang onderhandeld moest worden?

Het spijt ons te moeten zeggen, maar op de valreep is het niet makkelijker geworden. Afgelopen vrijdag kregen wij het advies van de monumentencommissie in de bus plus het verslag van het door de gemeente ingehuurde bureau. Onze eerste vraag is: waarom hebben wij deze stukken, die u zelf heeft ontvangen op 9 november en 23 oktober, niet eerder gekregen? Graag een reactie.

Dan zegt de commissie twee dingen. Ik begin met het makkelijkste punt, namelijk dat verzuimd is om de historisch waardevolle zaken in de buurt in beeld te brengen, althans adequaat in beeld te brengen. Het college erkent dat, maar zegt er meteen bij dat ze niet van plan is om dit verzuim te herstellen. Zie het B en W-besluit van 14 november. Het college moet het ons niet kwalijk nemen, maar de vraag komt op of het zomaar een verzuim is of dat er meer aan de hand is. In maart, toen die motie werd aangenomen, zei wethouder van Heugten dat zo ongeveer alles in de wijk is geïnventariseerd wat er maar te inventariseren valt. Is dit dan maar vergeten na twee en een half jaar onderhandelen? Hoe moeten wij dit zien? Graag een reactie.

Het andere punt uit het advies van de monumentencommissie gaat over de vraag of de 2-kappers beschermd moeten worden en daarom op de monumentenlijst geplaatst moeten worden. Nee, vindt de commissie. Dat lijkt duidelijk, ware het niet dat het bureau dat de gemeente voor advies inhuurde precies het tegenovergestelde beweert. Dat advies luidt dat de 2-kappers - let wel - "zonder twijfel" het predikaat gemeentelijk monument verdienen.

Voorzitter, er gaapt een diepe kloof tussen het ene en het andere advies. Reden waarom wij afgelopen zaterdag voor een toelichting hebben gebeld met Frank Haans van het Monumenten Advies Bureau in Nijmegen, de opsteller van het advies. Hij weet dat wij dit melden in de raad vanavond.

Het komt hier op neer: hij wist niet dat van zijn advies werd afgeweken, hij is er verbaasd over. Het komt volgens hem maar weinig voor dat van zijn advies wordt afgeweken, als het gebeurd is dat omdat het om een "grijs gebied" gaat. Dat is volgens hem hier nadrukkelijk NIET het geval. Hij vindt dat hij duidelijk moet zijn juist als het moeilijk ligt, hij heeft daarom heel bewust zijn woorden gekozen. Hij is hierbij zorgvuldig te werk gegaan, onder andere door enkele collega's te raadplegen.

Voorzitter, tot zover de essentie van ons gesprek met Frank Haans. Helpt dit gesprek ons om het advies van de monumentencommissie beter te begrijpen? Nee integendeel, nu geen sprake blijkt te zijn van een "twijfelgeval", wordt het raadsel van het afwijkende advies alleen maar nóg groter. Graag een reactie.

Tot slot: de vraag of de drie 2-kappers en mogelijk ook andere woningen het predikaat gemeentelijk monument verdienen, is één kant van deze kwestie. Er zitten nog meer kanten aan de zaak die gewikt en gewogen moeten worden, ook financiële. Daarom kom ik nog even terug op wat ik in het begin zei: dat als het aan ons had gelegen van begin af aan van de herstructurering een andere insteek was gekozen.

Tot zover in eerste instantie.