h

Aan het werk!?

16 mei 2007

Aan het werk!?

Lukt het om bijstandsgerechtigden aan het werk te helpen? Pakt Helmond dat goed aan? De gemeentelijke rekenkamercommissie heeft het onderzocht. Uitkomst: het gaat niet goed. Het project Direct Werk spant de kroon. De bevindingen zijn bedroevend slecht. Conclusie van de SP: stop ermee. Het kan anders en beter.

Wanneer is een werkloze met succes aan het werk geholpen? Immers arbeid is geflexibiliseerd. Er zijn uitzendbanen, oproepcontracten, nul-urencontracten enz. In Helmond geldt dat een werkloze succesvol is geplaatst als hij of zij 39 weken uit de uitkering blijft.

Onderzoek wijst uit dat de meeste werklozen met een ww-uitkering werk vinden op eigen kracht. Echter hoe langer werkloos hoe lastiger het wordt om een baan te vinden.

Wie lang werkloos blijft, belandt vroeg of laat in de bijstand. De bijstand wordt verstrekt door de gemeente en die heeft de taak om een helpende hand te bieden.

Vroeger had je het arbeidsbureau, maar de arbeidsbemiddeling is geprivatiseerd en in handen gekomen van commerciële reïntegratiebedrijven. De gemeente moet nu arbeidsbemiddeling (trajecten) inkopen bij deze commerciële reïntegratiebedrijven.

Gelijk op met deze veranderingen is ook de bijstandswet gewijzigd. Een belangrijke wijziging is dat de uitkeringen niet meer gedeclareerd kunnen worden bij het Rijk. In plaats daarvan ontvangt de gemeente een vast bedrag per jaar. Daar moet ze het mee doen.

De Atlant Groep die het project Direct Werk uitvoert, zegt dat het onderzoek niet deugt. Niet 19% maar 54,22% vindt werk en de deelnemers zouden wél tevreden zijn. Nu wordt het ingewikkeld. De Atlant Groep telt anders en interpreteert anders. Niettemin stelde de SP-raadsfractie voor om in een aanvulling op het onderzoek de onduidelijkheid de wereld uit te helpen, maar dit voorstel kreeg geen steun van de rest van de raad. Het onderzoeksrapport werd ongewijzigd vastgesteld.

Als het aantal uitkeringen hoog oploopt en het vastgestelde bedrag overstijgt, moet de gemeente de rekening zelf betalen. Omgekeerd kan de gemeente ook geld verdienen. Als het aantal uitkeringen lager is dan het vastgestelde bedrag mag de gemeente het geld dat overblijft in eigen zak steken en aan andere zaken uitgeven. Er is kortom een financiële prikkel ingevoerd om het aantal mensen in de bijstand zo laag mogelijk te houden.

Tegen deze achtergrond is in 2002 het project Direct Werk bedacht. Het verschil met andere reïntegratieprojecten is dat de deelnemers moeten werken met behoud van uitkering. Dit gedurende zes weken, maar verlenging is mogelijk. In de Helmondse volksmond kreeg het project al gauw de bijnaam 'aan de kleerhangertjers'. De officiële benaming luidt work first-project.

Als het gaat om het laag houden van het aantal bijstandsgerechtigden, scoren deze projecten uitermate goed. Volgens recent landelijk onderzoek schrikken ze maar liefst een derde van de aanvragers af. Zij zien af van een bijstandsuitkering. 45% van de mensen die wel deelnemen vindt werk, zo stelt het onderzoek.

Zo niet in Helmond. Uitgerekend op het work first-project Direct Werk richt zich de meeste kritiek van de Helmondse rekenkamer. Maar 19% van de deelnemers vindt werk. En dan is het nog maar de vraag of die 19%-score toegeschreven kan worden aan het project. De onderzoekers zeggen dat 'op basis van de beschikbare informatie van de gemeente zon rechtstreekse relatie niet is vast te stellen'.

Ook is het oordeel van de deelnemers gevraagd. Zestig procent zegt dat het project niet heeft geholpen om werk te vinden. 15% zegt dat deelname aan het project hen zelfs heeft geschaad.

Conclusie van de SP: gezien de slechte resultaten staat het bestaansrecht van het project ter discussie. Stop ermee.

Verantwoordelijk wethouder Yeyden (PvdA), en met hem de rest van de gemeenteraad, blijft echter het project verdedigen. Er komt wel een 'herijking' maar het is onduidelijk wat dat precies behelst.

HET KAN ANDERS

Oss heeft de landelijke titel Meest innovatieve en meest veel-belovende Work First project in de wacht gesleept. SP-wethouder Chris Ermers is verantwoordelijk voor het project. Deelnemers aan het project krijgen geen uitkering meer, maar betaald werk. Ze krijgen minstens het minimumloon en opleiding en begeleiding.

De bezwaren van de SP tegen de Helmondse aanpak zijn in het project in Oss grotendeels weggenomen.
Een belangrijk bezwaar tegen werken met behoud van uitkering is dat het reguliere arbeid verdringt, want ergens moet het werk vandaan komen. Ander bezwaar is dat het arbeidsrecht wordt uitgehold. De wet op het minimumloon wordt ontlopen.
Derde bezwaar is de afschrikwekkende werking. Bijstandsaanvragers haken af als ze met behoud van uitkering aan de kleerhangertjes worden gezet. Veel gemeenten vinden dit een succes omdat het uitkeringen uitspaart, maar er zit een schaduwzijde aan. Waar blijven de afhakers?
Het project in Oss kent amper afhakers. Niet botweg afschrikken, maar het bieden van een helpende hand is het doel.

 

Het onderzoeksrapport van de rekenkamercommissie (pdf-bestand)

16 mei 2007

 

U bent hier