Helmond

Helmond krijgt er een partij bij. Trots op Nederland doet mee aan de raadsverkiezingen van volgend jaar, meldde het Eindhovens Dagblad afgelopen zaterdag.

Welkom, dacht ik. Maar ook: de Helmondse raad telt al elf partijen, wat kan Trots op Nederland daar nog aan toevoegen?

Toegegeven: het is flauw om nu uitgerekend deze nieuwkomer de maat te nemen. Mijn eigen partij kwam immers net zo goed ooit als nieuwkomer in de gemeenteraad. Maar de vraag blijft: waarom zijn er zoveel partijen? En moeten we daar iets van vinden?

Is er iets bijzonders met Helmond? Daar lijkt het niet op. Vergelijkbare steden tellen ook veel partijen. In Venlo deden elf partijen mee bij de laatste raadsverkiezingen. In Hengelo negen, Almelo veertien en in Delft deden vijftien partijen mee. In steden met meer dan 100.000 inwoners stijgt het aantal deelnemende partijen. In Eindhoven deden zestien partijen een gooi naar een raadszetel. Den Haag spant de kroon. Dertig partijen deden mee aan de raadsverkiezingen van 2006. Achttien partijen lukte het niet om een zetel te bemachtigen.

Kortom, Helmond wijkt niet bijzonder af van andere steden. Zijn er dan heel veel standpunten zodat heel veel partijen nodig zijn om al die meningen te vertolken? Ook dat is niet het geval. Partijen zijn het juist vaak met elkaar eens. Zo mag van nieuwkomer Trots op Nederland Helmond Sport een stadion krijgen op Berkendonk. Maar dat standpunt is er al. Het is het standpunt van een raadsmeerderheid en Trots op Nederland is het ermee eens. Opvallend is trouwens dat geen van de vijf Helmondse lokale partijen het tegengeluid vertolkt (Berkendonk moet groen blijven) dat er toch ook is. Veel eensgezinder kun je niet zijn.

Het raadsel wordt alsmaar groter. Waarom dan zon verscheidenheid aan partijen?

Anders dan de meeste landelijke partijen hanteren de nieuwe partijen niet echt een ideologie bij het bepalen van hun standpunten. Daarnaast kennen we sinds Fortuyn zoiets als de personalisering van de politiek. Het gezicht van de politicus met daarbij de nodige one-liners lijkt belangrijker te zijn geworden dan een consequent en doordacht partijprogramma.

Lokale partijen als gezegd: Helmond heeft er vijf - zijn helemaal moeilijk ideologisch te plaatsen. Volgens onderzoek van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen kan en/of wil tweederde van de lokale partijen zichzelf niet ideologisch plaatsen.

Door deze ontideologisering gaan personen bijna vanzelf een grotere rol spelen. Iedereen die dat wil en het spel speelt volgens de regels kan aan de raadsverkiezingen meedoen. Het voorbeeld Den Haag toont dat het dan aardig druk kan worden in de politieke arena.

Zo veel (kleine) partijen, ongeacht of ze landelijk of lokaal zijn, maken de stad onbestuurbaar. Daarom zou er een kiesdrempel moeten komen, om het moeilijker te maken om in de gemeenteraad te komen, vinden sommigen. Dat lijkt me geen goed voorstel. Het huidige systeem is het meest democratisch. Partijen met drempels buiten de deur houden is volgens mij niet het goede antwoord. Een beter antwoord is om het uit te leggen als zelfkritiek: wat doen wij fout dat er zoveel partijen zijn?

opiniestuk van SP-raadslid Nathalie van der Zanden, verscheen in iets aangepaste vorm in het Eindhovens Dagblad van 19 augustus 2009

2009-08-19