Helmond

Op de agenda van de raadsvergadering: wel of niet deelname van Helmond aan Brabant Culturele Hoofdstad. SP-fractievoorzitter Erik de Vries: "Ik ben benieuwd welke fracties die tot nu toe ja hebben gezegd, nu nog nee durven zeggen." Uiteindelijk gingen de meeste partijen accoord, alleen SP, Trots op Nederland en Helmond Aktief stemden tegen. Hieronder de bijdrage van Erik de Vries.

Voorzitter, ik wil graag eerst naar een praktisch punt kijken, voor ik naar de inhoud ga. Tilburg en Breda hebben besluitvorming uitgesteld tot na de zomervakantie. In Eindhoven wordt op dit moment een amendement van het CDA over uitstel besproken. Het is dus onduidelijk of zij deelname blijven steunen. Ook is onduidelijk wat daar uiteindelijk besloten gaat worden. Wat als een van de steden ervoor kiest niet deel te nemen? Houdt het project dan op? Kan Helmond dan nog onder dit besluit uit? Of wat als zij er straks voor kiezen om hun bijdrage te verlagen? Kan Helmond dan een nieuw besluit nemen? Ik zal hierover een motie indienen. Die motie maakt het mogelijk dat bij inhoudelijke of financiële wijzigingen in andere steden, Helmond een nieuw besluit moet nemen.

Voorzitter, vandaag zullen fracties dan eindelijk kleur moeten bekennen en zich uit moeten spreken over het wel of niet deelnemen aan Brabant Culturele Hoofdstad 2018. Maar is er eigenlijk wel een weg terug? Stapje voor stapje heeft de meerderheid van de raad zich in dit project laten rommelen. Eerst door te besluiten in ieder geval mee te werken aan het bidbook en het verder uitwerken van de koers. Kosten: vier ton. Daarna door medewerking te verlenen aan het inrichten van de governance structuur. Beide besluiten zijn al genomen, zonder dat duidelijk was of we ook definitief mee zouden doen. Al het werk dat al gedaan is zou dus weggegooid worden als we vanavond nee zeggen tegen deelname. Ik ben benieuwd welke fracties die tot nu toe ja hebben gezegd, nu nog nee durven zeggen. Terwijl er vier heel goede redenen zijn om vanavond nee te zeggen. Ik wil deze graag met u doornemen.

Op de eerste plaats moet iedereen goed beseffen dat we de buit nog niet binnen hebben. We zeggen ja tegen de kandidaatstelling, maar er zijn concurrenten. Het zou zo maar kunnen dat Brabant de nominatie niet binnenhaalt. Al het werk is dan voor niets en de tonnen die we uitgetrokken hebben zijn weggegooid. Want zonder nominatie geen extra gelden vanuit Europa en geen sponsorinkomsten vanuit bedrijven. Uitvoering van het bidbook is onmogelijk zonder ook daadwerkelijk culturele hoofdstad te zijn. We zijn nu dus aan het gokken met gemeenschapsgeld, aan het gokken dat wij winnen en niet die anderen.

Op de tweede plaats wordt er veel te veel verwacht van de deelname. Het leek bij de toelichting van de commissaris van de Koningin wel alsof alle problemen van de stad opgelost zouden worden door deze deelname. Je zou wel gek zijn als je niet deel zou willen nemen. Voorzitter, de SP laat zich niet gek maken. Wij willen vooral realistisch naar de plannen kijken. En dan zie je al snel dat veel verwachte effecten niet onderbouwd kunnen worden. Dat is op zich niet vreemd, maar ga dan niet roepen dat het allemaal fantastisch is en dat we er zeker beter van zullen worden. Die waarschuwing blijkt ook uit het onderzoeksrapport van drs. Roanne van Leyden. Daarin las ik twee conclusies die mijn mening versterkten: "opbrengsten en lange termijneffecten zijn nauwelijks te bewijzen of terug te voeren naar een culturele interventie", en:  "kunst en cultuur zijn op zichzelf niet inzetbaar als quick fix oplossing voor sociale en economische problemen." Met andere woorden: als steden sociale-, politieke- of economische problemen willen oplossen, moeten zij ingrijpen in de economische-, politieke- of sociale- structuur, en niet pretenderen dat de organisatie van een cultureel festival de problemen zal oplossen. Dat lijkt me een advies wat we ons ter harte zouden moeten nemen.

Op de derde plaats wil Helmond door deelname laten zien te willen investeren in cultuur. Terwijl er de afgelopen jaren juist fors op is bezuinigd, en er juist veel is afgebroken. Denk aan het krimpen en uitbesteden van ons Helmonds archief, de sluiting van drie van de vier bibliotheken, bezuinigingen op subsidies van verenigingen, nog steeds geen onderdak voor de draaiorgels, etc. En dan wel 10 miljoen uittrekken om deze gok te wagen? Hoe geloofwaardig is dat? Is Helmond nu werkelijk geïnteresseerd voor cultuur, of gaat het gewoon om het prestige, en het mooie plaatje naar buiten toe?

Op de vierde plaats zitten de inwoners van Helmond helemaal niet te wachten op deze deelname. Het leeft nauwelijks. Ga eens een praatje maken op de markt en vragen wat mensen van Brabant Culturele Hoofdstad 2018 weten. Niemand kan het je uitleggen en als ze het wel weten, zijn de reacties negatief: onzin, geldverspilling, kan dit niet aan nuttigere zaken uitgegeven worden? Het Eindhovens Dagblad heeft vorig jaar ook een onderzoekje gedaan naar de mening van mensen. De conclusie was even duidelijk als pijnlijk: bijna alle reacties waren negatief. Het culturele veld denkt constructief mee, maar ook daar zit twijfel. Hebben zij straks nog wel iets in te brengen? Ik hoor eigenlijk alleen positieve reacties op onze deelname als ik in deze raadszaal sta. Dit voorstel is niet voor en door de stad, maar voor en door een aantal fracties die zich blind staren op wat het allemaal wel niet op zou kunnen leveren. Een ding moet ik die fracties meegeven: cultuur zit hen diep van binnen. Zij geloven immers nog steeds in sprookjes.

Motie verworpen

Onderstaande motie werd door een meerheid verworpen, er kwam alleen steun van Helmond Aktief, Helder Helmond, Trots op Nederland en één lid van GroenLinks.

De raad,

Gehoord de beraadslaging,

Van mening dat:
-Deelname aan Brabant Culturele Hoofdstad 2018 een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van de 5 grote Brabantse steden en de provincie,
-Besluitvorming over deelname in iedere gemeente en de provincie gelijkluidend moet zijn,

Draagt het college op om:
-Indien een van de steden of de provincie besluit niet deel te nemen, dan wel de plannen of de financiële bijdrage aan te passen, deelname door de gemeente Helmond opnieuw ter besluitvorming voor te leggen aan de gemeenteraad,

En gaat over tot de orde van de dag.

Namens de SP-fractie,

Erik de Vries
fractievoorzitter

2012-06-27