Helmond

De berichtgeving over de komende uitverkoop van gasbedrijf Obragas bestaat bijna alleen uit jubelverhalen. Bestuurders en aandeelhouders met dollartekens in hun ogen wrijven zich in de handen over de vele miljoenen die de verkoop zal opleveren De vraag moeten we Obragas eigenlijk wel verkopen komt niet aan bod.

Als je vraagt wáárom die vraag niet aan bod komt, krijg je dingen te horen als Den Haag heeft het al besloten, het moet van Europa, we gaan nu eenmaal richting liberalisering en het is het beste voor de klant. Kortom, privatisering is de wind die waait en het gemakkelijkste is om maar gewoon mee te waaien. Affiniteit met de publieke taak van nutsbedrijven is ver te zoeken.

Ondertussen rijst steeds meer twijfel of al dat geprivatiseer wel zo verstandig is. (zie bijvoorbeeld de gang van zaken met de NS) De vraag is het wijs beleid om Obragas te verkopen verdient daarom wel degelijk om aan bod te komen.

Om te beginnen hebben onze voorouders nutsbedrijven als Obragas natuurlijk niet voor niets onder controle van de overheid gebracht. Dat deden ze om het belang van betrouwbare en veilige energie voor de bevolking op lange termijn veilig te stellen. Men wilde de energievoorziening juist beschermen tegen de nukken van de commerciële markt. Nu gebeurt het tegenovergestelde: Obragas wordt uitgeleverd aan de commerciële markt. Wijs beleid?

Ja maar, wordt dan gezegd, wij hebben in Nederland zoveel regels dat zoiets geks als in Californië (waar honderdduizenden zonder stroom zaten wegens dreigend bankroet van de stroomdistribiteur) hier niet kan gebeuren. Maar is het dan niet handiger om de energiesector gewoon te handhaven als nutsvoorziening? Dan heb je dat gedoe vanzelf niet.

Ja maar, wordt vervolgens gezegd, de klant wordt er beter van als Obragas wordt verkocht. De prijzen dalen en de klant krijgt keuzevrijheid. Hij kan straks gas inkopen bij de concurrent als het niet bevalt.

Wat betreft de prijzen: het zijn de grootverbruikers die lagere prijzen kunnen bedingen, de kleinverbruiker daarentegen heeft niks bij te zetten met de paar duizend kuub gas die hij jaarlijks verbruikt. In jargon: de individuele consument heeft geen markt-macht. Of denken de voorstanders van privatisering dat de individuele klant het commerciële gasbedrijf in prijsonderhandelingen wel op de knieën kan dwingen?

De gemeenten aangesloten bij Obragas staan binnenkort voor de vraag of ze hun aandelen verkopen. Voorwaarde die bestuurders stellen is dat de winst die nu al jaarlijks bij de gemeente binnenkomt in tact blijft. Dat lijkt geen probleem want kopers zijn bereid grote bedragen neer te tellen. De vraag is alleen: wáár haalt de koper dan straks zijn winst vandaan?

Wat dacht u van reorganisatie en hogere tarieven? Nu zal niet meteen het tarief in de hoogte schieten maar het lijkt onontkoombaar dat deze zaken onder druk komen. Gelukkig krijgt de klant straks keuzevrijheid. Jammer alleen dat de commerciële collega-gasbedrijven met dezelfde dilemma's zitten. De keuzevrijheid van de klant komt er daarom op neer dat hij kan kiezen van wie hij de rekening wil ontvangen. Maar betalen zal hij.
2001-02-16